Twijfel bij politie over schuld levenslang gestrafte Olaf Hamers

De oud-politiechef noemt het bewijs in de geruchtmakende zaak tegen Hamers dun. “Er was weinig direct bewijs, zoals het pistool met een vingerafdruk erop. Gevoelsmatig heb je toch altijd veel meer behoefte aan hard bewijs. Er was eigenlijk helemaal niets van die dingen. En als ze er waren, waren ze verklaarbaar.” 

Twijfel binnen politieteam

Binnen het politieteam ontstond daardoor twijfel. “Niet iedereen zat op dezelfde lijn", zegt de teamleider, die niet met naam en toenaam genoemd wil worden. “D’r waren er die dachten: hij wordt veroordeeld. Maar een groot deel was er niet van overtuigd of had twijfel.” 

Zelf behoorde de oud-politieman tot die laatste groep. “Ik zeg niet dat ik er helemaal van overtuigd ben dat ie het heeft gedaan." Toch had de twijfel binnen het team geen invloed op de strafzaak tegen Hamers. “Uiteindelijk is het de officier van justitie die zegt: ik ga hem toch proberen te vervolgen. En dan kun je als rechercheur zeggen wat je denkt, en dat is ook heus wel gebeurd, maar dan gaat justitie toch het pad op van de vervolging.” 

Het is de eerste keer dat een (voormalige) politieman zich publiekelijk uitspreekt over de zaak. Al meer dan twintig jaar bestaan er discussies over de schuldvraag van Olaf Hamers. Hij werd in 2004 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, voor de moord op het echtpaar Jo en Ine Zwakhalen uit Sittard, en poging tot doodslag op hun kleindochter. Alle slachtoffers werden van dichtbij door het hoofd geschoten. Alleen de 9-jarige kleindochter overleefde de aanslag.  

Hamers had de schijn op vele punten tegen. Hij was tijdens de fatale schietpartij op de plaats delict en ging er daarna in alle haast vandoor – zonder omstanders te waarschuwen of de politie te bellen. 

‘Gedrag past niet bij werkwijze moordenaar’

Maar volgens deskundigen paste zijn gedrag net zo goed bij de handelwijze van een onschuldige toeschouwer. Zo had hij vlak voor de liquidatie een tweedehands auto van Zwakhalen gekocht, en had hij die op eigen naam laten zetten. Ook op de aankoopfactuur stond zijn naam, en in het kantoortje van Jo Zwakhalen lagen zijn sigaretten op het bureau. 
 
Hamers keerde bovendien uit eigen beweging terug uit het buitenland en meldde zich drie dagen na de moorden bij de politie. Daar vertelde hij direct dat niet hij maar iemand anders de schoten had gelost – een verhaal waarvan hij sindsdien niet is afgeweken. Volgens rechtspsychologen past dit gedrag niet bij de werkwijze van een moordenaar. 

Wat de zaak extra curieus maakt, is dat er bij Hamers geen enkel forensisch spoor is gevonden (zoals DNA, bloedsporen, schotresten, vingerafdrukken) dat hem aan de moord koppelt. “De bewijsvoering is eigenlijk helemaal gegaan aan de hand van verklaringen en delen van verklaringen”, aldus de toenmalige teamleider van de politie.  

Kritiek op getuigenverklaring

Bovendien is er op die getuigenverklaringen veel kritiek. Met name de verklaring van de kleindochter wordt openlijk in twijfel getrokken. Het meisje liep door de schietpartij ernstig hersenletsel op en had aanvankelijk geen herinneringen aan de schietpartij. Maar na anderhalf jaar zei zij zich toch details te herinneren, en wees zij Olaf als dader aan.  

Drie neurologische experts die haar cognitieve toestand onderzochten, achten het onwaarschijnlijk dat de verklaring van de kleindochter over de schietpartij is gebaseerd op authentieke herinneringen. Zo vertelde zij de politie dat op de aankoopfactuur van de auto ‘Olaf H.’ stond. In werkelijkheid stond op de bon ‘Hamers O.P.M.H.’.  

Rechtspsychologen die de zaak onderzochten, vinden dat Hamers op basis van het beschikbare bewijsmateriaal nooit veroordeeld had mogen worden. “Het verhaal Olaf heeft het gedaan rammelt aan alle kanten”, zegt emeritus hoogleraar Peter van Koppen. "En dat heeft de politie niet gezien, dat heeft het OM niet gezien, dat heeft de advocaat onvoldoende kunnen corrigeren, en in die tunnel is de rechtbank en later het hof meegegaan.” 

Advocaat Geert Jan Knoops

Advocaat Geert Jan Knoops gaat – aangezet door de opmerkingen van de oud-politiechef - de zaak nu aanhangig maken bij Hoge Raad. Hij pleit voor nieuw DNA-onderzoek naar de kogelhulzen die op de plaats delict zijn aangetroffen, en naar een mysterieus bloedspoor dat op de houten poortdeur bij de familie Zwakhalen is aangetroffen.  

"Dat bloedspoor is altijd een zeer onduidelijk gegeven gebleven”, aldus Knoops in Olaf zit vast. Pogingen om een DNA-profiel in dat bloed te ontdekken, liepen in 2005 op niets uit. Maar de DNA-technieken zijn afgelopen jaren enorm verbeterd.  

Nieuwe DNA-technieken

‘Op zeer korte termijn’ gaat hij daarom een verzoek indienen bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, om het Nederlands Forensisch Instituut nieuw onderzoek naar het bloedspoor te laten doen. 

"Wij hebben recentelijk contact opgenomen met het NFI met de vraag: is het zinvol om dit bloedspoor alsnog te laten onderzoeken”, zegt Knoops. “Het NFI heeft ons laten weten: ja, dat is zinvol. Dit kan wel degelijk, nu met de nieuwste DNA-technieken wél een DNA-profiel opleveren. En als dat Olaf Hamers uitsluit, dan kan dat zeker een belangrijke nieuwe aanwijzing zijn voor zijn potentiële onschuld. Het kan een keerpunt zijn in deze zaak, als dat zou wijzen in de richting van een andere dader. En dat kan aanleiding zijn voor een herzieningsverzoek bij de Hoge Raad.”