Toch geen fraudeur

Argos radio

  • Reinier Tromp

Je komt bij het loket om bijstand aan te vragen en nadat je de nodige vragen hebt beantwoord, zegt de gemeenteambtenaar: u ziet er best aardig uit, maar we verdenken u van fraude. Twee uur later staat de sociale recherche in je huis en trekt alle laden en kastjes open.

Beluister de podcast

158 gemeenten maakten tot 2020 gebruik van ‘de fraudescorekaart’. Een kaart die punten geeft op basis van een aantal kenmerken. Ben je kapper, alleenstaande moeder, woon je in een huurwoning, of heb je schulden: grote kans dat de kaart je als fraudeur bestempelt. Tot vorig jaar maakten nog zeker vijf gemeenten gebruik van deze kaart.  We maakten daar eerder dit jaar een uitzending over. Naar aanleiding van die uitzending richtte de vakbond FNV een meldpunt op.

Wij spraken met twee mensen die zich bij de FNV meldden. Wat gebeurde er toen zij bijstand aanvroegen en onterecht werden aangemerkt als fraudeur?    

 

Zaterdag 21 januari, 14 uur, NPO Radio 1

Lees hier de reacties van de gemeenten en het Ministerie van Financiën namens de Belastingdienst

reacties op de uitzending

Gemeente Groningen

"Als eerste wil ik graag aangeven dat wij vanuit de gemeente niet werken vanuit een fraudescorekaart, dit doen wij al tien jaar niet meer. Verder is het zo dat wij een woonsituatie alleen onderzoeken als er signalen zijn dat er iets niet klopt. Bijvoorbeeld als er een tip is binnengekomen of de inschrijvingen op een adres niet overeenkomen met de gegevens vanuit het BRP.

Het kan nog steeds voorkomen dat het intakegesprek en het huisbezoek op dezelfde dag gedaan worden. Wij kondigen tijdens het huisbezoek altijd aan waarom wij op huisbezoek komen en wat de gevolgen zijn aan het niet meewerken aan een huisbezoek. Gevolgen aan het niet meewerken aan een huisbezoek zijn er alleen als er redenen zijn om aan te nemen dat de opgegeven situatie niet klopt.

Voor ons is het lastig om te beoordelen of het verhaal van Evert klopt zoals u schetst. Aangezien er een duidelijke aanleiding moet zijn en dit kan nu niet een fraudescorekaart zijn geweest. Daarbij komt ook dat wij niet op individuele zaken kunnen ingaan in verband met de privacy. Wij willen hierbij wel opmerken dat het is voor te stellen dat een huisbezoek als stressvol kan worden ervaren en impact heeft op iemand zijn persoonlijke leven."

Gemeente Tiel

Volgens Werkzaak Rivierenland viel het dossier van Annemarie Appeldoorn destijds onder een andere sociale dienst, namelijk die van de gemeente Tiel, toen Beursplein Rivierenland.

De gemeente West-Betuwe geeft aan dat hoewel Annemarie inwoner was van de gemeente West-Betuwe, de bijstand onder mandaat gesteld was bij de Gemeente Tiel en die de vragen van Argos hebben beantwoord.

De gemeente Tiel laat weten dat het geen standaard procedure is dat de sociale recherche direct na een intakegesprek op huisbezoek gaat. Uit hun onderzoek is bovendien niet gebleken dat destijds door het fraude- en handhavingsbeleid de fraudescorekaart als werkwijze werd gebruikt. De gemeente stelt meer tijd nodig te hebben om precies uit te zoeken hoe destijds gehandeld is, zolang dat kan binnen de regels van de AVG.

Ministerie van Financiën namens de Belastingdienst

Ministerie van Financiën laat weten dat wij in relatie tot onderstaande niet zondermeer specifieke individuele informatie over belastingplichtigen mogen delen. “We kunnen alleen algemener op dit soort vragen ingaan.” Het ministerie laat weten dat ze dieper in het dossier kunnen duiken om te zien of en zo ja welke data gedeeld is van mensen die op de FSV-lijsten staan. Daarvoor kunnen zij zich het best melden bij het FSV Meldpunt. In het algemeen stelt het ministerie dat vanuit de Belastingdienst geen gegevens van de FSV-lijsten gedeeld zijn met de betreffende bank. Ook niet met uitzendbureaus, de gemeente West-Betuwe en Tiel. Met gemeenten is in algemene zin wel fiscale informatie gedeeld worden. Hoe het kan dat volgens mevrouw Appeldoorn haar werkgever zei dat er fraudesignalen waren gekomen van de Belastingdienst.

dossier

Algoritmes

sprekers

    Anne Marie Appeldoorn

    Kreeg te maken met de fraudescorekaart

    Thomas Kampen

    Socioloog en Universitair Docent aan de Universiteit voor Humanistiek

    Evert

    Kreeg te maken met de fraudescorekaart

    Kitty Jong

    Vicevoorzitter FNV

    Reinier Tromp

    Datajournalist bij Argos