Luizen in de Pels

Op de TU Delft is het ‘onveilig’ en er is sprake van ‘wanbeheer’ door het bestuur van de universiteit. Dat constateert de Onderwijsinspectie begin dit jaar in een zeldzaam kritisch rapport. Hoe doe je daar verslag van als je, naast journalist, ook medewerker bent van die universiteit? Saskia Bonger, hoofdredacteur van het universitair magazine Delta van de TU Delft werd een luis in de pels van haar eigen werkgever, de TU Delft. Met grote gevolgen.

Al zo’n twintig jaar werkt Roelof Bosma als (onderzoeks)journalist, op onderwerpen als de GGZ, TBS en radicalisering. De laatste jaren vooral op gifdossiers. Daarbij heeft hij te maken met zware tegenkrachten van het grote geld. Hoe ga je daar als journalist mee om? Een gesprek over intimidaties van grote bedrijven, opmerkelijke ontdekkingen en de schoonheid van het vak.

In de laatste aflevering van onze zomerserie Luizen in de Pele zijn niet een, maar twee onderzoeksjournalisten te gast: de Vlaamse Ruben en Marieke Brugnera. Samen wonnen de broer en zus in 2021 de Loep, de vakprijs voor onderzoeksjournalistiek van Nederland en Vlaanderen, voor het onderzoek naar misstanden bij Poverello, een Belgische liefdadigheidsorganisatie.

In de zomerrubriek Luizen in de Pels is dit keer geen onderzoeksjournalist, maar ‘activist’ te gast. Johan Vollenbroek ‘stikstofstrijder des Vaderlands’ is een echte luis in de pels van de overheid, de veeteeltlobby en industrie. Wat beweegt chemicus Vollenbroek, die de pensioengerechtigde leeftijd al ruim voorbij is, en hoe kijkt hij aan tegen de manier waarop we in Nederland omgaan met de natuur en het milieu? Waarom wil hij geen activist heten en hoezo is hij niet zo negatief over het succes van BBB?

Onze derde gast in de zomerserie Luizen in de Pels is Wubby Luyendijk. Luyendijk is onderzoeksjournalist bij de NRC, en niet zomaar eentje. Als 'primus inter pares' geeft zij leiding aan de omvangrijke, zwaar bezette onderzoeksredactie van de krant. Onlangs won zij De Loep (de Vlaams-Nederlandse prijs voor onderzoeksjournalistiek) voor een samenwerking met het Dagblad van het Noorden, nagenoeg exact tien jaar nadat zij voor het eerst de gaswinning in Groningen onderzocht.

Onze tweede ‘Luis in de Pels’ van deze zomer is Thomas Muntz. Hij is bijna twee jaar
hoofdredacteur van onderzoeksplatform Investico. In Argos een gesprek over die ‘nieuwe’ rol, de ontwikkelingen in de onderzoeksjournalistiek, en het ‘gevaar’ dat schuilgaat achter het woord: impact.

Deze week is Tim Hofman te gast in Luizen in de Pels. Hofman won afgelopen jaar zo ongeveer elke journalistieke prijs. Hij werd uitgeroepen tot Journalist van het Jaar en zijn programma #BOOS won naar aanleiding van de aflevering over het grensoverschrijdend gedrag bij The Voice of Holland de Zilveren Nipkowschijf en De Tegel in de categorie Onderzoek.

In onze rubriek Luizen in de Pels spreken we onderzoeksjournalisten over hun vak. Dit keer is Joep Dohmen te gast in de studio. Hij begon zijn journalistieke carrière bij het Limburgs Dagblad en dagblad De Limburger. Sinds hij daar in 1999 vertrok werkt hij als onderzoeksjournalist bij het NRC.

In de zomerserie van Argos ‘Luizen in de pels’ vertellen collega onderzoekjournalisten over hun werk, hun scoops en hun werkmethode.

In de zomerserie van Argos ‘Luizen in de pels’ vertellen collega onderzoekjournalisten over hun werk, hun scoops en hun werkmethode.

In de zomerserie van Argos ‘Luizen in de pels’ vertellen collega onderzoekjournalisten over hun werk, hun scoops en hun werkmethode.

In de zomerserie van Argos ‘Luizen in de pels’ vertellen collega onderzoekjournalisten over hun werk, hun scoops en hun werkmethode. Vandaag zijn Misha Wessel en Thomas Blom te gast die samen onderzoeksjournalistieke televisie-documentaires maken.

Wendelmoet Boersema is sinds dit voorjaar adjunct-hoofdredacteur van dagblad Trouw, maar ze begon haar loopbaan in 2000, het eerste jaar van Poetins bewind, als correspondent in Moskou. De geboren Groningse werkte daarna afwisselend op de buitenland -en economieredactie, was chef van het katern de Verdieping en tot vorig jaar politiek redacteur in Den Haag.

Jarenlang werkte hij met hart en ziel voor Vrij Nederland, tot hij in 2019 ontslagen werd, omdat het weekblad ter ziele ging en de redactie gedecimeerd. Onderzoeksjournalist Harm Ede Botje ging niet bij de pakken neerzitten, maar wierp zich samen met zijn eveneens ontslagen collega Mischa Cohen op het schrijven van een politieke biografie van een van de meest besproken mannen in dit land, Thierry Baudet.

Hij ontving kort geleden de oeuvreprijs van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten, maar ‘journalist’ voelt Chris De Stoop zich al jaren niet meer. Dus wijdt hij zich aan het schrijven van boeken die alom geprezen worden om hun gedegen journalistieke onderzoek.

Fotograaf Kadir van Lohuizen bedrijft, zoals hij het zelf noemt, ‘visuele onderzoeksjournalistiek’. Vanaf het einde van de jaren ’80 reist hij de wereld rond. Hij deed verslag van conflicten, legde migratiestromen in het gehele Amerikaanse continent vast en volgde diamanten van de mijnen in Congo naar de winkels in New York.

Journalisten moeten veel beter leren rekenen, vindt Winny de Jong, datajournalist bij de NOS.
De digitale revolutie van de laatste 20 jaar maakt dat alleen nog maar belangrijker. Kennis van statistiek en computermodellen zijn essentieel, zeker voor onderzoeksjournalisten. Zeker in tijden van nepnieuws en feitenvrije meningen. Vooralsnog voelt Winny de Jong zich de spreekwoordelijke eenhoorn onder haar vakgenoten. Haar missie: Iedereen datajournalist.
Wat al dat cijferen op kan leveren, vertelt Winny de Jong in deze aflevering van de Argos-serie Luizen in de Pels, onderzoeksjournalisten over het vak.

Bij ‘techjournalistiek’ denken velen aan recensies van smartphones en de nieuwste gadgets. Niets is echter minder waar, zo bewijst Daniël Verlaan. Hij is techjournalist bij RTL Nieuws en verdiept zich in onder andere in criminele netwerken die online actief zijn. Zo brengt hij zaken aan het licht waar de meeste mensen zich niet bewust van zijn.

Hij onderzocht onder andere identiteitsfraude, kinderpornonetwerken en datalekken bij verkiezingen. Zijn onderzoek naar een online wraakpornonetwerk leverde hem het afgelopen jaar twee grote journalistieke prijzen op, De Loep en De Tegel.

Wouter Laumans is misdaadjournalist voor onder andere Panorama en de Nieuwe Revu. In deze rol schrijft hij over allerhande criminaliteit en mag hij ook vaak aanschuiven bij praatprogramma’s om kwesties te duiden, zoals de recente golf van liquidaties in de Amsterdamse onderwereld.

Hij bewees samen met collega Marijn Schrijver dat Nederlanders nog altijd houden van een spannend en op feiten gebaseerd misdaadverhaal, toen zij het boek Mocro Maffia uitbrachten in 2014. Het boek was de inspiratiebron voor de populaire serie.

Dit duo slaat dikwijls de handen ineen om licht te werpen op schimmige zaken.

Voor Follow the Money schreef Kim van Keken samen met Eric Smit een reeks artikelen over Henry Keizer, de toenmalig voorzitter van de VVD. Hij moest hierdoor aftreden. Dit leverde haar de titel Journalist van het jaar 2017 op. Dieuwertje Kuijpers is vanuit de wetenschap de journalistiek ingerold en spitst zich solo veelal toe op zaken die te maken hebben met defensie en het leger. Ook de politiek is haar niet onbekend; zij schreef al uitvoerig voor onder andere Follow the Money over het Europarlement en politieke misstanden op het Binnenhof.

Hij heeft nooit voor een baas gewerkt, maar wel voor een app. Jeroen van Bergeijk is freelance onderzoeksjournalist en heeft de laatste tijd veel undercover gewerkt aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Zo was hij Uber-chauffeur, ‘orderpicker’ bij Bol.com en recent actief als verkeersregelaar. Eén ding is duidelijk: voor Jeroen van Bergeijk is lezen of horen over een onderwerp niet voldoende; hij wil het zelf beleven.

Daarnaast maakte hij indrukwekkende reizen, zoals toen hij met een oude Mercedes door Afrika tufte of zijn geluk zocht als goudzoeker in Australië. Met een eigenzinnige schrijf- en werkstijl klimt hij, als een ware luis in de pels, in de pen om zijn ervaringen met lezers te delen.

Wat gebeurt er als twee beste vrienden met ieder hun eigen journalistieke expertise de handen ineen slaan? In het geval van Milena Holdert (Nieuwsuur) en Ghassan Dahhan (Trouw) krijg je dan een rij opeenvolgende scoops op tv en in de krant. En een minister die per ongeluk staatsgeheimen onthult. Als echte luizen in de pels onderzochten Holdert en Dahhan de Nederlandse steun aan Syrische strijdgroepen. Wat hield die steun in en werd die wel geleverd aan ‘gematigde’ groepen, zoals het kabinet steeds beweerde? En waarom deed de minister zo zijn best om alles geheim te houden? In Argos praten Holdert en Dahhan over hoe zij onthullingen konden doen over een staatsgeheim programma.

Wat is hij eigenlijk, wetenschapper of (onderzoeks)journalist? Geen van beide helemaal, zegt hij zelf. Wel is Alexander Pleijter, universitair docent Journalistiek en nieuwe media aan de Universiteit Leiden, specialist op het gebied van bronnengebruik van journalisten. Lang voordat fakenews een scheldwoord werd, trainde hij al studenten in het ontmaskeren van desinformatie. En dat doet hij nog steeds. Alexander Pleijter is een luis in de pels van de journalistiek en in Argos praten we met hem onder meer over de toekomst van het vak in tijden van ongebreidelde verspreiding van nepnieuws.

Hij werkte meer dan twintig jaar bij Argos, waarvan tien jaar als eindredacteur, en volgende week zwaait hij af. In de laatste aflevering van Luizen in de pels kijkt Kees van den Bosch - aan de vooravond van zijn pensioen - terug op zijn hoogte- en dieptepunten als journalist, zijn verleden als actievoerder en het belang van lichtvoetigheid bij een ‘zwaar’ journalistiek onderzoeksprogramma.

Radicalisering en jihadisme, speelt dat ook in Limburg? Met die vraag gingen Claire van Dyck en Johan van de Beek enkele jaren geleden op onderzoek uit.

Marian Husken wordt door haar oud-collega’s bij Vrij Nederland wel de grande dame van de misdaadjournalistiek genoemd. Haar werkgebied is de onderwereld, maar ze kijkt vooral zeer kritisch naar de bovenwereld van politie en justitie. En waar die twee werelden elkaar raken is het altijd spannend. Momenteel bericht ze veel over het proces tegen Willem Holleeder. Haar meest recente boek, Deals en Dodenlijstjes, gaat over de rechtsstatelijke spanning rond kroongetuigen.

Jesse Frederik werkt als economie-redacteur voor De Correspondent. Hij is autodidact en hij heeft als onderzoeksjournalist een activistische inslag. Hij houdt zich bezig met de harde cijfers, maar heeft ook veel oog voor de ‘zachte’ kant, de verzorgingsstaat. Hij legt bloot hoe de rigide uitvoering van regels mensen eerder dieper de put in kunnen helpen, dan dat ze eruit kunnen klimmen. Hij constateert dat niet alleen, hij wil ook actief bijdragen aan verandering. Hij won dit jaar de aanmoedigingsprijs De Loep, maar heeft die aanmoediging eigenlijk helemaal niet meer nodig. Max van Weezel spreekt een uur lang met Jesse Frederik, over zijn vak en over zijn missie.

Verantwoordelijk voor het vallen van een minister, een staatssecretaris en een kamervoorzitter vanwege de Teevendeal.