'Storing bij tapgesprek Teeven-Van Rey mogelijk opzet'

De storing in het afluistersysteem van de politie waarbij in 2012 het telefoongesprek tussen VVD-politici Fred Teeven en Jos van Rey verloren ging, is mogelijk opzettelijk veroorzaakt. Hoogleraar rechtspsychologie Peter van Koppen zegt zaterdag (6 juni) in radioprogramma Argos dat op basis van de beschikbare informatie het meest voor de hand ligt dat ‘iemand op het moment suprême de stekker eruit heeft getrokken’.

Uit onderzoek van Argos blijkt ook dat de geheime leverancier van het tapsysteem waarin de storing plaatsvond, het omstreden afluisterbedrijf Verint is. Dit Amerikaans-Israëlische concern is in het verleden meerdere keren beschuldigd van spionage, onder andere in Nederland.

Van Koppen en hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs pleiten in Argos voor nieuw en grondiger onderzoek naar de zaak.

Leverancier Verint blijkt in de kwestie van de Teeven-tap in 2012 als enige op de hoogte te zijn geweest van de storing in het tapsysteem. Het bedrijf meldde het voorval om onduidelijke reden destijds niet aan de politie en startte de tapinstallatie opnieuw op zonder de politie daarvoor toestemming te vragen. Voor een herstart van het systeem is die toestemming vereist, omdat daarmee gesprekken verloren kunnen gaan. De politie hoorde pas over de storing toen de advocaat van Jos van Rey in 2013 aan de bel trok.

De rol van de leverancier in deze zaak draagt volgens hoogleraar Van Koppen bij aan de mogelijkheid dat opzet in het spel is.

Van Koppen schreef een wetenschappelijk werkstuk over de kwestie, waarin hij twee mogelijke scenario’s tegen elkaar afzet: 1. er is sprake geweest van een spontane storing en 2. het tapsysteem is doelbewust uitgezet. Hij baseerde zich daarbij onder meer op informatie van de advocaat van Van Rey en het rapport van de Auditdienst Rijk (ADR), die in opdracht van het ministerie van V&J de tapfaciliteit en de storing van september 2012 onderzocht.

‘Op het materiaal dat er nu ligt, zitten er aan het scenario het is een spontane storing geweest wel een aantal heel vreemde dingen’, zegt Van Koppen in Argos. ‘Er is geen proces verbaal opgemaakt, er is geen melding gedaan, de leverancier van het tapsysteem heeft het systeem gereset. Formeel moeten de leverancier toestemming aan de politie vragen om het systeem te resetten, want het resetten zorgt ervoor dat een heleboel gegevens verloren gaan. Die toestemming is niet gevraagd. Dat zijn allemaal gegevens die beter passen bij een scenario er is doelbewust iets gedaan in plaats van een scenario er is toevallig een storing geweest.’

Fred Teeven, inmiddels Tweede-Kamerlid voor de VVD, heeft niet gereageerd op vragen van Argos. Uit het vertrouwelijke verslag van zijn gesprek met de rechter-commissaris in de corruptiezaak tegen Jos van Rey blijkt dat hij niets wilde zeggen over de storing. Teeven beriep zich erop als staatssecretaris niet politiek verantwoordelijk te zijn voor de storing. Bovendien zou hij er niets van weten.

Tijdens de storing van 20 september 2012, die vijftig minuten duurde, ging het tapsysteem voor ‘spraak’ volledig plat. Daardoor gingen de gespreksgegevens van ongeveer 1800 taps verloren, waaronder het veelbesproken telefoontje tussen Teeven en Van Rey over een kandidaat voor het burgemeesterschap van Roermond. Van Rey werd wegens verdenking van corruptie afgeluisterd door de politie.

In een rapport van 31 pagina’s beschrijft de ADR wat er tijdens de storing in de tapcentrale is gebeurd. De auditors kregen van het ministerie van V&J een nauw omschreven opdracht mee. Zo mocht het rapport onder meer geen conclusies bevatten. In het stuk staat onder meer dat de ADR de exacte oorzaak van de storing niet heeft kunnen achterhalen. Ook melden de onderzoekers dat de leverancier van het tapsysteem (Verint) vanwege bescherming van bedrijfsgeheimen heeft geweigerd om zijn logboekgegevens over een storing op die dag vrij te geven.

Hoogleraren Van Koppen en Jacobs vinden dat het rapport veel te veel vragen open laat en pleiten voor nieuw onderzoek.

Computerdeskundige Jacobs vindt het onacceptabel dat de leverancier informatie mag geheimhouden, zegt hij in Argos. ‘Het tappen – een heel ingrijpend proces in een democratische rechtstaat – wordt door de Nederlandse overheid uitbesteed aan een privébedrijf. Dat kan, om technische redenen. Maar dan zou je verwachten in zo’n gevoelig proces dat de overheid eist dat hier absolute transparantie betracht wordt. En dat zo’n bedrijf vertelt wat er aan de hand is, bij incidenten. Dat vind ik nog het meest opvallende, dat het bedrijf zegt: wij weten van het incident maar wij vertellen u gewoon niet wat er aan de hand is. En dat het bedrijf daarmee wegkomt.’