Nederlandse pensioenfondsen beleggen in uitsterven van bedreigde diersoorten
Zeker twaalf Nederlandse pensioenfondsen beleggen in medicijnen die bedreigde diersoorten bevatten, zoals luipaarden en schubdieren. Het gaat om grote Chinese farmaceutische bedrijven die traditionele Chinese medicijnen produceren. Dat blijkt uit onderzoek van Argos.
Onder meer het Pensioenfonds Zorg en Welzijn, het ABN AMRO Pensioenfonds en het pensioenfonds van de uitzendbranche StiPP beleggen in de bedrijven. De aantallen kunnen in werkelijkheid veel hoger zijn. 49 van de 139 pensioenfondsen reageerden niet op vragen van Argos, waaronder die van Shell, ING en Nationale Nederlanden.
De omstreden medicijnen zijn gemaakt door de Chinese farmaceutische bedrijven Beijing Tong Ren Tang Group en Jilin Aodong Pharmaceutical Group. De medicijnen zouden onder meer de bloedsomloop verbeteren, maar wetenschappelijk bewijs daarvoor ontbreekt.
In 2023 onthulde de internationale ngo Environmental Investigation Agency (EIA) al dat er grote banken en vermogensbeheerders – waaronder BlackRock en Deutsche Bank – investeren in eerdergenoemde Chinese farmaceutische bedrijven. Nu blijkt dat ook pensioenfondsen erin beleggen.
Illegale handel
Luipaarden en schubdieren worden met uitsterven bedreigd, onder meer door de illegale handel die bestemd is voor traditionele Chinese medicijnen. De diersoorten vallen daarom onder de strengste beschermingscategorie van het CITES-verdrag – een internationaal handelsverdrag tussen 185 landen dat de internationale handel in bedreigde planten en dieren reguleert. Volgens het verdrag is de commerciële handel in bedreigde dieren en planten in principe verboden.
Wilde winst
Argos onderzoekt de wereld van de illegale handel in bedreigde diersoorten. Hoe speelt Nederland een rol in dit wereldwijde probleem? En wie profiteert er eigenlijk van het uitsterven van deze dieren?
China is een van de ondertekenaars van het CITES-verdrag en heeft de dieren daar bovenop beschermd onder nationale wetgeving. Het is onduidelijk hoe de Chinese farmaceutische bedrijven op legale wijze aan luipaarden en schubdieren komen voor hun producten. Volgens diverse experts is het daarom aannemelijk dat de dieren een illegale oorsprong hebben.
‘Maatschappelijk Verantwoord Beleggen’
De handel in bedreigde diersoorten kan desastreuze gevolgen hebben voor de biodiversiteit. Om biodiversiteit en duurzaamheid te bevorderen hebben veel pensioenfondsen dan ook een duurzaamheidsbeleid, dat vaak prominent op hun websites te vinden is. Zo schrijft Pensioenfonds Zorg en Welzijn, een van de grootste Nederlandse pensioenfondsen: “Door te beleggen in bedrijven die een positieve bijdrage leveren aan milieu en maatschappij, willen we bijdragen aan een leefbare wereld.”
In een reactie laat een woordvoerder van het pensioenfonds weten dat ze hun duurzame beleggingen baseren op data van een externe leverancier. “Deze data laten ons nu niet zien dat de genoemde onderneming [red. Jilin Aodong Pharmaceutical Group] niet kan voldoen aan de minimum duurzaamheidsnormen die Pensioenfonds Zorg en Welzijn hanteert.” Hoe dit standpunt zich verhoudt tot het CITES-verdrag voor bedreigde diersoorten is onduidelijk.
Het ABN AMRO Pensioenfonds zegt iets vergelijkbaars tegen Argos. “Wij beleggen niet in ondernemingen en landen waar we misstanden signaleren op het gebied van mensenrechten, arbeidsrechten, corruptie of milieu. (...) Om dit te bepalen maken we gebruik van een third-party dataprovider die een screening uitvoert op basis van deze elementen. Het bedrijf dat u noemt [red. Beijing Tong Ren Tang Group], komt niet uit de screening naar voren als uit te sluiten bedrijf.”
Naast Zorg en Welzijn, STiPP en ABN Amro, kon Argos vaststellen dat de volgende pensioenfondsen beleggen in de Chinese farmaceuten: Pensioenfonds voor de Nederlandse Groothandel, Pensioenfonds Openbare Bibliotheken, Pensioenfonds Recreatie, Bedrijfstakpensioenfonds voor de Handel in Bouwmaterialen, Pensioenfonds HaskoningDHV, Pensioenfonds Rockwool, Bedrijfspensioenfonds voor de Rijn- en Binnenvaart, Pensioenfonds van de Nederlandse Bisdommen en Pensioenfonds voor Roeiers in het Rotterdamse havengebied.
De Chinese farmaceutische bedrijven reageerden niet op vragen van Argos.
