Bot, die tot maart 2007 minister van Buitenlandse Zaken was, gaat hiermee als CDA-prominent lijnrecht in tegen het beleid van zijn partijgenoten in de toenmalige regering-Balkenende IV. Die keurden het in 2009 goed dat de Nederlandse justitie informatie over de laatste vlucht van Julio Poch doorspeelde aan Spanje en Argentinië.
Op die manier kon de Spaanse politie hem in september 2009 op het vliegveld van Valencia arresteren en later uitleveren aan Argentinië. Poch zat daar vervolgens acht jaar in voorarrest, voordat de rechtbank hem eind 2017 vrijsprak van betrokkenheid bij misdaden tegen de menselijkheid tijdens de Argentijnse militaire dictatuur.
Argos meldde in de uitzending afgelopen zaterdag dat de politie eind 2007 weinig zag in de zaak Poch en dat toenmalig Minister Ernst Hirsch Ballin persoonlijk opdracht gaf om het onderzoek naar Poch toch voort te zetten.
Het Team Internationale Misdrijven van de politie had de zaak geen prioriteit gegeven omdat de aangifte tegen de piloot weinig voorstelde en andere zaken kansrijker waren. Minister van Buitenlandse Zaken was destijds Maxime Verhagen, eveneens van het CDA.
Wonderbaarlijk
Bot noemt het wonderbaarlijk dat Nederland een eigen onderdaan in Spanje liet arresteren. ‘Ik vond het verbazingwekkend dat je dat karwei op die manier door een ander land laat opknappen. En dan nog wel op het moment dat iemand zijn laatste vlucht maakt voordat hij met pensioen gaat, zonder even te waarschuwen. En waarom? Alleen maar omdat je hem dan makkelijker kunt uitleveren. Ik vond dat – zoals dat netjes heet – infra dig, beneden alle waardigheid.’
Nederland had Poch hier ‘in zijn kraag moeten grijpen’, meent Bot. ‘Nederland had moeten zeggen: dit en dit zijn de beschuldigingen, daar confronteer ik u mee en op grond daarvan gaan wij u aanklagen - of niet aanklagen natuurlijk, want Poch had zich dan kunnen vrijpleiten. Zoals het nu is gegaan - dat mag een staat zijn burgers niet aandoen, vind ik. Poch is dan wel vrijgesproken, maar hij heeft wel een x-aantal jaren in de gevangenis gezeten. Ik heb in mijn jonge jaren gediend in Argentinië, en ik zou niet graag in een Argentijnse gevangenis zitten.’
Privémening
Zijn kwalificatie van de rol van Nederland in de Poch-affaire is volgens Bot slechts een privémening die hij met vrienden en kennissen heeft gedeeld, en niet met politie, justitie of politici. ‘Ik ben op dit moment gewoon een privéburger en dan ben je voor de officiële instanties niet meer interessant. Het is gewoon een privéopvatting.’
De oud-minister reageert tegenover Argos op de zaak-Poch omdat zijn naam diverse keren in het strafdossier wordt genoemd. Bot zou tijdens het politieonderzoek informeel met de toenmalige Argentijnse minister van Buitenlandse Zaken contact hebben gehad over de vraag waar Poch het best berecht kon worden: in Nederland of Argentinië.
Dit zou te maken hebben met de ‘hogere belangen’ die in de zaak-Poch volgens sommige bronnen speelden: het uit de wind houden van Jorge Zorreguieta, de vader van koningin Máxima die minister was tijdens het bewind van generaal Videla. Berechting van Poch in Nederland zou onder critici onherroepelijk tot de vraag hebben geleid waarom Poch wel en Zorreguieta niet wordt vervolgd.
Sprookje
Bot ontkent ten stelligste dat hij namens de Nederlandse regering over de zaak-Poch heeft overlegd met Argentinië. ‘Dat is een totaal sprookje. Ik weet ook niet hoe dat in de wereld is gekomen, maar ik heb nooit met de Argentijnse minister hierover gesproken.’
Volgens Bot had Nederland Poch eenvoudig zelf kunnen berechten. ‘Dit ging om misdaden tegen de menselijkheid. Daar bestaan allerlei internationale verdragen over. Daar hoef je echt niet voor naar Argentinië.’
Toenmalig minister van justitie Hirsch Ballin is destijds ‘natuurlijk’ op de hoogte gebracht van deze zaak, meent Bot. ‘Als je aan de Spanjaarden vraagt: wil je die man in zijn kraag vatten en opsluiten - en we zien wel wanneer de Argentijnen met een uitleveringsverzoek komen en ondertussen laat je een Nederlander daar in de bajes zitten, nou, dat vind ik nogal gortig. Dus daar moet zeker een minister van justitie van geweten hebben.’
Vluchtgedrag
De autoriteiten laten volgens Bot nu ‘het bekende vluchtgedrag’ zien. ‘Niemand wil hier natuurlijk op worden aangesproken. Nu blijkt dat de man jarenlang onschuldig in de bajes heeft gezeten en de Nederlandse overheid wel het een en ander te verwijten valt, wast iedereen de handen schoon. Bij justitie zul je daarom het geijkte verhaal horen: we konden Poch niet direct uitleveren aan Argentinië, dus toen deden we het maar op deze manier, via Spanje. Maar kom op, zo ga je niet met je burgers om.’
