Artikelen

‘Kennis is het kloppend hart van onze samenleving’, zegt minister Robbert Dijkgraaf. Het is een hart dat we moeten beschermen, maar niet mogen verstikken. Maar het beschermen van kennis blijkt in de praktijk lastiger dan gedacht. Want welke kennis vormt precies een gevaar voor de nationale veiligheid?

Bij de waarschuwingen voor kennisspionage wordt steeds verwezen naar de ‘affaire Khan’. Nederlandse onoplettendheid leidde de Pakistaanse atoombom. Maar klopt deze beeldvorming wel? Argos-journalist Huub Jaspers in gesprek met defensiedeskundige Ko Colijn.

Steeds meer ouders kiezen voor een vrijstelling van de leerplicht op basis van hun levensovertuiging. Kinderen gaan dan niet naar school en niemand weet of ze nog onderwijs krijgen of hoe het met ze gaat. Leerplichtconsulenten door het hele land maken zich zorgen over de ontwikkeling van deze kinderen.

Leerplichtconsulenten door het hele land maken zich zorgen over de ontwikkeling van kinderen die niet naar school gaan met een vrijstelling van de leerplicht, op basis van het geloof of denkrichting van hun ouders (artikel 5b lpw). Dit aantal is de afgelopen jaren namelijk flink toegenomen. Van 575 kinderen in schooljaar 2013-2014 tot 1771 kinderen in 2021-2022.

Nederland heeft nogal een slechte reputatie als het gaat om kennisveiligheid sinds bekend werd dat de veiligheidsdiensten in de jaren ’70 de Pakistaanse atoomspion Abdul Khan lieten lopen. Met de geheime Nederlandse technologie die hij stal, ontwikkelde Pakistan een atoombom en was de wereld een kernmacht rijker.

Veiligheidsmaatregelen moeten voorkomen dat het Iraanse regime hier kennis opdoet over ballistische raketten. Maar zijn die maatregelen wel proportioneel? Daryaa, een promotiestudent die aan de TU Delft onderzoek deed naar sociale netwerken, moest stoppen vanwege het Iraanse raketprogramma. Hoe kan dat?

Op 4 april ontving de redactie van Argos een (Engelstalige) brief van een advocaat in Madrid over onze uitzending ‘Spaanse tomaten met een luchtje’ van 1 april. Wij hebben het onderzoek voor onze uitzending - in het kader van het Lost in Europe-project - samen uitgevoerd met collega’s van de Duitse publieke omroep RBB in Berlijn. In onze uitzending doet Argos onder meer verslag van het onderzoek van een Duitse journalist Jan Wiese en gaan wij met hem in gesprek over de situatie die hij heeft aangetroffen in Spanje. In Duitsland hebben ze een televisierapportage gemaakt over het onderzoek en uitgezonden onder de titel ‘Wie fair sind Spanische tomaten’ op 23 februari 2023.

Op dit moment werkt de overheid aan nieuw beleid om 'gevoelige kennis’ op universiteiten beter te beschermen. Er is wetgeving in de maak om studenten en onderzoekers van buiten de EU te screenen voordat ze hier onderzoek mogen doen in zogenaamde risicovakgebieden. Dat is nog een hele toer, want je mag mensen niet zomaar screenen, of weren van universiteiten. Wat kunnen we leren uit eerdere pogingen om gevoelige technologie op universiteiten af te schermen?

The Dutch government is working on new policies to better protect 'sensitive knowledge' at universities. Legislation is being drafted to screen students and researchers from outside the EU before they are allowed to conduct research in so-called “sensitive fields”. However, this is quite a challenge because people cannot be screened or banned from universities without due cause. What can we learn from previous attempts to safeguard sensitive technology at universities?

Op Nederlandse universiteiten werken wetenschappers van over de hele wereld. Hun motto: kennis delen, dan kom je verder. Maar wat als er ook mensen tussen zitten die hier vooral komen om kennis te halen? Of zelfs te stelen?

Wat hebben een Nederlandse zuivelgigant, Deense drugsbendes en Iraakse ondernemers met elkaar gemeen? Alle drie zijn ze verwikkeld in een internationaal witwasnetwerk, en maar één van hen heeft er weet van. Uit onderzoek van Argos en Platform Investico blijkt dat het Nederlandse bedrijfsleven zich op grote schaal voor het karretje laat spannen van de Deense georganiseerde misdaad.

Wat hebben een Nederlandse zuivelgigant, Deense drugsbendes en Iraakse ondernemers met elkaar gemeen? Alle drie zijn ze verwikkeld in een internationaal witwasnetwerk, en maar één van hen heeft er weet van. Uit onderzoek van Argos en Platform Investico blijkt dat het Nederlandse bedrijfsleven zich op grote schaal voor het karretje laat spannen van de Deense georganiseerde misdaad.

Argos berichtte al eerder hoe geheime diensten journalisten voor hun karretje proberen te spannen als informanten en zelfs agenten. Nu heeft NRC-journalist Joep Dohmen nieuwe ontdekkingen gedaan. Hij vertelt over zijn onthullingen in Argos.

Veel tomaten die in de supermarkt te koop zijn, komen uit de provincie Almería in Zuid-Spanje. Daar ligt een gigantisch kassengebied, zes keer zo groot als alle kassen bij elkaar in het Westland. Almería wordt dan ook ‘de groentetuin van Europa’ genoemd. Er werken tienduizenden Afrikaanse migranten. Maar de omstandigheden zijn er bar.

Wat zijn de arbeids- en leefomstandigheden van tienduizenden Afrikaanse migranten die in Zuid-Europa worden ingezet bij de teelt van groenten en fruit? Dit is een vraag die onderzoekscollectief ‘Lost in Europe’ de afgelopen maanden onderzocht. Jan Wiese van de RBB, de publieke omroep in Berlijn, trok naar Zuid-Spanje, naar de provincie Almería. Daar ligt een gigantisch kassengebied, waar jaarlijks honderden miljoenen kilo’s tomaten worden geproduceerd voor de export. Die tomaten komen terecht in supermarkten in Duitsland. Argos ging op onderzoek uit in Nederland.

Steeds minder Nederlanders doen aan vrijwilligerswerk, terwijl de afhankelijkheid van de informele zorg door vergrijzing en personeelstekorten steeds groter wordt. Een van de plekken waar vrijwilligers onmisbaar zijn, is Hulp in de Buurt in Amsterdam Slotervaart. Vrijwilliger Raha Forough staat dag en nacht klaar om buurtbewoners te helpen. ‘Wij doen het uit ons hart. Mensen voor mensen.’

Van simpele vragen over administratie tot een vrouw die is gevlucht voor huiselijk geweld, van een luisterend oor en een kop koffie tegen de eenzaamheid tot hulp bij het aanvechten van een parkeerboete. Met koffie, thee en koekjes zitten ‘de dames van Slotervaart’ drie ochtenden in de week klaar voor alle hulpvragen van bewoners uit de buurt.

Op 5 februari 2021 wordt het dode lichaam van Hans van de Ven zittend in bad gevonden in zijn huis in Amstelveen. Terwijl de politie het huis binnenstapt, probeert een vrouw via de achterdeur te vluchten. Toch stelt het Openbaar Ministerie geen strafrechtelijk onderzoek in en wordt Hans van de Ven begraven. Zaak gesloten. Totdat misdaadverslaggever Koen Voskuil een jaar later, op dat moment nog werkzaam bij het AD, een veelbeluisterde podcastserie over de zaak maakt onder de titel ‘De zwarte dag van Hans’. Die leidt ertoe dat het OM de zaak heropent en het lichaam laat opgraven.